Adli tatil, yargılama faaliyetlerinin kanunda sayılan istisnai haller dışında ertelendiği süreçtir. Bu süreçte hangi işlemlerin yapılmaya devam ettiği çeşitli kanunlarla düzenlenmiştir. Yazımız adli tatile ilişkin özet bilgi vermek amacıyla hazırlanmıştır.
1-) ADLİ TATİLİN DÜZENLENDİĞİ MEVZUAT
2-) Adli Tatil Ne Zaman Başlar, Ne Zaman Biter?
3-) Hukuk Muhakemeleri Kanununa Göre Adli Tatil
4-) Ceza Muhakemesi Kanununa Göre Adli Tatil
5-) İdari Yargılama Usulü Kanununa Göre Adli Tatil
6-) Adli Tatilde Dava Açılır Mı, İcra Takibi Başlatılır Mı, Savcılığa Şikâyet Dilekçesi Verilir Mi?
7-) Adli Tatilde Avukatlar Çalışır Mı?
1-) ADLİ TATİLİN DÜZENLENDİĞİ MEVZUAT
Adli tatil , Hukuk Muhakemeleri Kanunu madde 102, Ceza Muhakemesi Kanunu madde 331 ve İdari Yargılama Usulü Kanunu madde 61 ve 62’de düzenlenmiştir.
2-) ADLİ TATİL NE ZAMAN BAŞLAR, NE ZAMAN BİTER?
Adli tatil, her yıl 20 Temmuz’da başlayıp 31 Ağustos’ta sona erer. Yeni adli yıl ise 1 Eylül’de başlar.
3-) HUKUK MUHAKEMELERİ KANUNUNA GÖRE ADLİ TATİL
Hukuk Muhakemeleri Kanunu madde 103, adli tatilde görülebilecek dava ve işleri düzenler. Buna göre,
“Adli tatilde, ancak aşağıdaki dava ve işler görülür:
a) İhtiyati tedbir, ihtiyati haciz ve delillerin tespiti gibi geçici hukuki koruma, deniz raporlarının alınması ve dispeçci atanması talepleri ile bunlara karşı yapılacak itirazlar ve diğer başvurular hakkında karar verilmesi.
b) Her çeşit nafaka davaları ile soybağı, velayet ve vesayete ilişkin dava ya da işler.
c) Nüfus kayıtlarının düzeltilmesi işleri ve davaları.
ç) Hizmet akdi veya iş sözleşmesi sebebiyle işçilerin açtıkları davalar.
d) Ticari defterlerin kaybından dolayı kayıp belgesi verilmesi talepleri ile kıymetli evrakın kaybından doğan iptal işleri.
e) İflas ve konkordato ile sermaye şirketleri ve kooperatiflerin uzlaşma suretiyle yeniden yapılandırılmasına ilişkin işler ve davalar.
f) Adli tatilde yapılmasına karar verilen keşifler.
g) Tahkim hükümlerine göre, mahkemenin görev alanına giren dava ve işler.
ğ) Çekişmesiz yargı işleri.
h) Kanunlarda ivedi olduğu belirtilen veya taraflardan birinin talebi üzerine, mahkemece ivedi görülmesine karar verilen dava ve işler.
(2) Tarafların anlaşması hâlinde veya dava bir tarafın yokluğunda görülmekte ise hazır olan tarafın talebi üzerine, yukarıdaki iş ve davalara bakılması, adli tatilden sonraya bırakılabilir.
(3) Adli tatilde, yukarıdaki fıkralarda gösterilenler dışında kalan dava ve işlerle ilgili olarak verilen dava, karşı dava, istinaf ve temyiz dilekçeleri ile bunlara karşı verilen cevap dilekçelerinin ve dosyası işlemden kaldırılan davaları yenileme dilekçelerinin alınması, ilam verilmesi, her türlü tebligat, dosyanın başka bir mahkemeye, bölge adliye mahkemesine veya Yargıtaya gönderilmesi işlemleri de yapılır.
(4) Bu madde hükümleri, bölge adliye mahkemeleri ile Yargıtay incelemelerinde de uygulanır.”
Adli tatilin sürelere etkisi, HMK madde 104’te düzenlenmiştir.
“(1) Adli tatile tabi olan dava ve işlerde, bu Kanunun tayin ettiği sürelerin bitmesi tatil zamanına rastlarsa, bu süreler ayrıca bir karara gerek olmaksızın adli tatilin bittiği günden itibaren BİR HAFTA uzatılmış sayılır.”
4-) CEZA MUHAKEMESİ KANUNUNA GÖRE ADLİ TATİL
Ceza Muhakemesi Kanunu uyarınca yapılan yargılama faaliyetlerinin adli tatilde nasıl yürütüleceği, CMK madde 331’de aynen şöyle düzenlenmiştir.
“(1) Ceza işlerini gören makam ve mahkemeler her yıl bir eylülde başlamak üzere, yirmi temmuzdan otuz bir ağustosa kadar çalışmaya ara verirler.
(2) Soruşturma ile tutuklu işlere ilişkin kovuşturmaların ve ivedi sayılacak diğer hususların tatil süresi içinde ne suretle yerine getirileceği, Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulunca belirlenir.
(3) Tatil süresince bölge adliye mahkemeleri ile Yargıtay, yalnız tutuklu hükümlere ilişkin veya Meşhud Suçların Muhakeme Usulü Kanunu gereğince görülen işlerin incelemelerini yapar.
(4) Adlî tatile rastlayan süreler işlemez. Bu süreler tatilin bittiği günden itibaren ÜÇ GÜN UZATILMIŞ sayılır.”
5-) İDARİ YARGILAMA USULÜ KANUNUNA GÖRE ADLİ TATİL
İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun Çalışmaya Ara Verme başlıklı 61. maddesine göre,
1-) Bölge idare, idare ve vergi mahkemeleri her yıl bir eylülde başlamak üzere, yirmi temmuzdan otuz bir ağustosa kadar çalışmaya ara verirler. Ancak, yargı çevresine dahil olduğu bölge idare mahkemesinin bulunduğu il merkezi dışında kalan ve sadece bir idare veya bir vergi mahkemesi bulunan yerlerdeki idari yargı mercileri çalışmaya ara vermeden yararlanamazlar. Bu mahkemeler, 62 nci maddedeki sınırlamaya tabi olmaksızın görevlerine devam ederler.”
“2-) Çalışmaya ara verme süresi içinde; bölge idare mahkemesi başkanının önerisi üzerine, Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulunca, birden fazla idari yargı mercii olan yerlerde idare veya vergi mahkemeleri başkan ve üyeleri arasından görevlendirilecek yeteri kadar hâkimin katıldığı bir nöbetçi mahkeme kurulur. Bölge idare mahkemeleri için ise bölge idare mahkemesi başkanının önerisi üzerine, Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulunca, tüm daire başkan ve üyeleri arasından görevlendirilecek yeterli sayıda nöbetçi daire kurulur.”
Aynı kanunun Nöbetçi Mahkemenin Görevleri başlıklı 62. maddesi şu şekildedir.
“Nöbetçi mahkeme çalışmaya ara verme süresi içinde aşağıda yazılı işleri görür:
a) Yürütmenin durdurulmasına ve delillerin tespitine ait işler,
b) Kanunen belli süre içinde karara bağlanması gereken işler.”
İYUK madde 8/3’e göre,
“Bu Kanunda yazılı sürelerin bitmesi çalışmaya ara verme zamanına rastlarsa bu süreler, ara vermenin sona erdiği günü izleyen tarihten itibaren YEDİ GÜN uzamış sayılır.”
6-) ADLİ TATİLDE DAVA AÇILIR MI, İCRA TAKİBİ BAŞLATILIR MI, SAVCILIĞA ŞİKÂYET DİLEKÇESİ VERİLİR Mİ?
Adli tatil, kanunda sayılan istisnalar dışında, hali hazırda açılmış bulunan dava ve görülmeye başlanmış olan işler hakkındaki yargısal faaliyetleri ertelemektedir.
Adli tatil sürecinde yeni dava açabilir, icra takibi başlatabilir ve savcılığa şikâyet dilekçesi verebilirsiniz.
7-) ADLİ TATİLDE AVUKATLAR ÇALIŞIR MI?
Avukatlık Kanunu 1. madde uyarınca,
“Avukatlık, Kamu Hizmeti ve Serbest Meslektir”.
Avukatlar kamu hizmeti gören serbest meslek erbabı olduğundan, adli tatil döneminde çalışmalarına kanunen ara verme gibi bir durumları bulunmamaktadır. Sonuç olarak adli tatilde avukatların çalışmaya devam ettiğini söyleyebiliriz.
Hukukta süreler çok büyük önem arz etmektedir. Zamanaşımı, hak düşürücü süre ve adli tatil kavramlarının yanlış anlaşılması hak kaybına uğramayı kaçınılmaz hale getirmektedir. Bu sebeple hukuken çözümlenmesi gereken problemleriniz varsa, mağdur olmamak adına konunun uzmanı olan bir avukattan yardım almanızı tavsiye ederiz.
Av. Hilal DUMANLI
Yararlanılan Kaynaklar
1-) Hukuk Muhakemeleri Kanunu
2-) Ceza Muhakemesi Kanunu
3-) İdari Yargılama Usulü Kanunu
4-) Medeni Usul Hukuku, Prof. Dr. Ramazan ASLAN, Prof. Dr. Ejder YILMAZ, Prof Dr. Sema Taşpınar AYVAZ
Yasal Uyarı
Bu sitede yer alan tüm açıklama ve yazılar sadece bilgilendirme amaçlıdır. Sitemizde yer alan yazıların içeriğini oluşturan içtihatlar ve mevzuat zaman içerisinde değişiklik göstermektedir. Yazılarımızda yer alan bilgilere dayanılarak işlem yapılmasından doğacak hiçbir sonuçtan, sorumlu olmadığımızı belirtiriz. Hukuken çözümlenmesi gereken meseleleriniz varsa, bir avukatla doğrudan iletişim kurmanızı tavsiye ederiz.